Onderhandelingen Preocontractuele fase

Het afbreken van onderhandelingen tot een overeenkomst: wanneer ben ik aansprakelijk?

Als ondernemer onderhandel je vaak met andere bedrijven en instellingen over overeenkomsten. Onderhandelingen kunnen gaan over het in zee gaan met elkaar, over de hoogte van de prijs van goederen of diensten en over de looptijd van de overeenkomst. Wanneer ben je als ondernemer vrij om deze onderhandelingen stop te zetten en wanneer ben je aansprakelijk voor de schade die de andere partij geleden heeft?

De precontractuele fase

De onderhandelingen voorafgaand aan het daadwerkelijk sluiten van een contract of overeenkomst worden de precontractuele fase genoemd. Het afbreken van onderhandelingen in de precontractuele fase is niet altijd kosteloos. De precontractuele fase werd juridisch gezien[1] onderverdeeld in een drietal fasen.  

Het eerste stadium is dat van prille onderhandelingen. Partijen tasten mogelijkheden af, maar zijn nog niet aan het onderhandelen over de inhoud van de overeenkomst. Wanneer de onderhandelingen nog dusdanig oppervlakkig en pril zijn, ben je als ondernemer vrij de onderhandelingen kosteloos te beëindigen. 

In het tweede stadium wordt tijd (en vaak geld) geïnvesteerd in de onderhandelingen. Ontwerpen worden geschetst, bouwtekeningen zijn gemaakt of andere vergaande voorbereidingsmaatregelen worden getroffen. Bevinden onderhandelingen zich in dit tweede stadium, dan mogen de onderhandelingen niet zonder meer afgebroken worden. Nu het afbreken van de onderhandelingen in dit stadium schade voor de partijen met zich meebrengt, kan het zijn dat je aansprakelijk bent voor de geleden schade van de andere partij. Dit wordt echter per geval bekeken.  

In het derde stadium vertrouwen beide partijen erop dat de overeenkomst tot stand gaat komen. De scheidingslijn tussen de tweede en derde fase is zeer dun. In latere jurisprudentie[2] wordt het onderscheid tussen de tweede en derde fase niet meer als zodanig erkend. Wanneer partijen erop mochten vertrouwen dat de overeenkomst tot stand zou komen en een van de partijen besluit de onderhandelingen af te breken, dan is deze partij gehouden tot het betalen van schadevergoeding én eventuele gederfde winst.

Bovengenoemde fasen worden tegenwoordig niet meer als zodanig toegepast: de onderhandelingen kunnen in een dergelijke fase zitten, maar er is sprake van pieken en dalen in een onderhandelingsproces.

Juridisch Advies

Zijn de onderhandelingen nog aan de oppervlakte en pril? Heeft u, maar ook uw onderhandelingspartij nog geen kosten gemaakt om de overeenkomst tot stand te laten komen? Dan kunnen de onderhandelingen kosteloos beëindigd worden. Wanneer er echter wel kosten gemaakt zijn of de overeenkomst ‘op het krabbeltje na’ gesloten is, zal de geleden schade en mogelijk de gederfde winst vergoed moeten worden. Het is raadzaam, zeker bij belangrijke deals (waarmee flinke bedragen gemoeid zijn), een jurist in de arm te nemen. Het contract mislopen is al vervelend genoeg: al die gemaakte kosten niet terug krijgen, is vaak nog veel vervelender. Neem vrijblijvend contact met ons op en leg uw vraag voor.

[1] HR Plas/Valburg, ECLI:NL:HR:1982:AG4405